Lọc khí và phòng sạch

PHÒNG SẠCH LÀ GÌ ????
Phòng sạch hay tiếng Anh vẫn gọi là clean room - cleanroom
Nếu hiểu theo cách giao tiếp từ ngữ thông thường tức là nó phải sạch. Tuy nhiên khái niệm sạch lại rất tương đối. Nhà tôi ở sau khi quét đương nhiên là sạch hơn vì ít nhất tôi gom được một đống rác rưởi, bụi bặm sau đó đổ nó đi. Nhưng chuyện gì xảy ra nếu tôi quét lại lần nữa -> tất nhiên là lại sạch thêm tí nữa.
Nếu tôi chịu khó lau chùi rồi lại thêm ít nước lau nhà thì nó lại sạch hơn mà lại còn thơm nữa... nhưng như thế không phải là không thể sạch hơn, có đúng không ạh.
Để giải quyết việc này chúng ta phải lượng hóa được độ sạch của phòng, nói nôm na là tìm cách đo độ sạch của phòng. Tôi không nói rông dài về việc quét nhà nữa vì nếu bạn làm phòng sạch mà không kiểm soát được cái sàn nhà (phòng) thì thôi không phải bàn nữa. Việc đo độ sạch của phòng ám chỉ về độ sạch của không khí trong phòng. Thường là người ta sẽ tính toán bằng việc đo/đếm số lượng hạt bụi với dải kích thước nhất định trên một đơn vị thể tích nhất định để tính ra độ sạch của phòng.
Ví dụ: trong một phòng (A) có 1000 hạt bụi (kích thước nhỏ hơn hoặc bằng 0.5μm) trong mẫu 1 mét khối không khí tất nhiên là sạch hơn phòng (B) có 10000 hạt bụi có kích cỡ tương tự với cũng một mét khối không khí và tất nhiên là cấp sạch cao hơn. Có đúng không ạ?
Khi đọc hết câu này thì tôi tin chắc là 99% đối với các bạn mới bắt đầu tìm hiểu sẽ trả lời là đúng, bản thân tôi trước đây cũng vậy thôi (thế có chết không?).
Xin thưa các bạn câu trả lời chính xác là phòng A sạch hơn phòng B tại thời điểm lấy mẫu thôi. Tôi xin kéo dài ví dụ trên ra một chút. Phòng A lấy mẫu khi được vệ sinh sạch sẽ và hệ thống lọc khí được vận hành liên tục trong vòng 3 ngày. Phòng B lấy mẫu trong quá trình sản xuất có nhiều người và máy đang chạy. Đến đây thì bạn tìm ra yếu tố thứ hai để định nghĩa phòng sạch.
Tôi lại xin kéo dài ví dụ của tôi ra vài dòng nữa để các bạn hình dung ra yếu tố thứ ba liên quan đến tiêu chuẩn phòng sạch. Phòng A người ta lấy mẫu ngay sau mặt lọc HEPA, nhưng phòng B người ta lại lấy mẫu ngay cạnh một cái máy dập viên của một dây chuyền sản xuất thuốc viên theo tiêu chuẩn GMP WHO thế thì làm sao nói là cấp sạch của B thấp hơn A được?
Với các ví dụ trên đây ta tổng hợp lại được các yếu tố cơ bản sau để xác định yếu tố sạch của phòng:
Cấp sạch của phòng thể hiện qua việc lượng hóa số lượng và kích cỡ của tiểu phân thông trên một đơn vị xác định thể tích không khí;
Điều kiện hoạt động của phòng lúc lấy mẫu;
Vị trí lấy mẫu khi xác định cấp sạch; 
Việc sử dụng từ phòng sạch là không chính xác mà cần phải thể hiện rõ các yếu tố trên để xác định xem phòng đó sạch như thế nào lúc đó ta xác định được cấp sạch của phòng.
Ba yếu tố tôi vừa nêu ra trên đây được các tổ chức, các đơn vị có trách nhiệm hay thậm chí là một đơn vị (doanh nghiệp) cụ thể tổng hợp lại thành các bộ tiêu chuẩn để ứng dụng trong quy trình sản xuất của họ. Việc nắm bắt các tiêu chuẩn này hết sức quan trọng và là khâu then chốt (đồng thời cũng là khó nhất) trong việc thiết kế, xây dựng, vận hành, bảo dưỡng phòng sạch.
Các tiêu chuẩn phòng sạch tôi sẽ tiếp tục phân tích trong các bài viết tiếp theo tuy nhiên việc không đưa ra một định nghĩa thì thực là thiết sót lớn nên tôi xin dịch địch nghĩa về phòng sạch của 2 tiêu chuẩn thông dụng nhất là FS 209E và ISO 14644-1 như sau:
FS 209E: ‘A room in which the concentration of airborne particles is controlled and which contains one or more clean zones.’ 'Phòng được kiểm soát bụi và bao gồm một hay nhiều vùng sạch'
ISO 14644-1 điều 2.1.1: ‘A room in which the concentration of airborne particles is controlled, and which is constructed and used in a manner to minimize the introduction, generation, and retention of particles inside the room and in which other relevant parameters, eg temperature, humidity and pressure are controlled as necessary' 'Phòng được kiểm soát bụi được xây dựng và sử dụng nhằm tối giản việc phát sinh bụi đồng thời có kiểm soát các yếu tố khác như: độ ẩm nhiệt độ và áp suất'.